ننامیدنی؛ لحظه‌ حال و دائو‌  

شعری از امیر قاضی پور ✔️
ترجمه به انگلیسی از پدرام محمدزاده



مس / «خطوطِ قرمز»
ایستاده همچو فاصلی
از لبی که بسته است
عکاسِ روزنامه /بیرون ، ایستاده
یک لکه زمین
روشن‌ ، به تماسِ دست
آهو ، آب می‌کِشد به خواب
صدات زد که می‌مانَد،
یکهو رویِ دیوار
قدم‌هایِ شیشه خاک گرفت
پاشنه، بی صدا
بلند می‌شوند بر شاخه



"copper "red lines
Standing like seperating
From the closed lip
Photographer / Outdoor, Standing
spot of earth
Bright,from hand touches
Gazelle drags the water to dream
Call s you Who stays
Suddenly on the wall
Steps of glass were sanded up from dust
Heel, silent
Rise up on the branch

یک شعر + دو نظر و نگاه ✔️





با چَشمِ دشواری
که وسطِ زمین و هوا هست
با پاک‌کنِ خیلی سفت
صندلی سومی زیادی بود در تمامِ شب خالی
تمامِ شب ، مبل‌ها فرو رفته‌اند
و احوالِ کریستال را می‌پرسند
ماشینِ تحریر
فنجانِ کثیف
فرزانه مرادی با چِشم‌های ضعیف /odeso7


لکه کوچکِ گردگیری
هر دوازده دسته عینِ همدیگر است
- - -
امیر قاضی پور









دو نگاه و نظر بر شعر بالا


✅‌ نگاه پدرام محمدزاده :
دوازده سطر
دوازده مردخشن
دوازده کادر
دوازده کادر
دوازده جهش
دوازده مرد خشن


مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن مرد خشن


چطور این همه رو با یه لحن در کنار هم پهن کردی ؟ این برای من سوال عجبییه
شعری برای خود




✅ نگاه آزاده فراهانی :‌ تصویرِ استعاریِ قسمتِ اول شعر واقعن خوب بود. مخصوصن " تمام شب مبل‌ها فرو رفته‌اند و احوالِ کریستال‌ها را می‌پرسند ". خوب تونسته به اون فضایِ مهمانی با حضورِ حاضرین غایب هویت بدی .

تئاتر : وقتی دو پا با هم جفت می‌شود

حجابِ خالی/جایِ خالیِ عضو
لیس‌هایِ زیپِ شلوار
از کیسه چای بیاورید
زیرِ بغل ، پلاستیکی
فکر نکن به پرده‌ات بی‌توجهم
پایِ راستم پایِ چپم
صدای سو ، این هم صدایِ زانوانم
انگشتی بلند ، بلندتر از آخرت
صدایِ نارس بنفش است
در آستانه یِ در .. میانِ هاشور زدن‌هایِ بنفش

"در شکستنِ اعداد"
به زیرِ خاک
که ساقه‌هایِ جنگل
"دهانِ من شکسته"
دریا / از دست‌هایم / و ارتفاع
در آب‌هایِ روشن
خیزاب‌هایِ روشن
" ناخن / یا برهنه بودنِ پا / اندام یا گیاه "
- - -
امیر قاضی پور









■ خوانش پدرام محمدزاده
از شعرِ بالا

این شعرت اروتیکِ امیر . در واقع برای من رنجِ یک پرسوناژِ بدونِ آلت رو تداعی می‌کنه . پرسوناژی که قطع عضو شده و در این حالت به ارضا نمیرسه . این شعر، "شعرِ زبان" است . امیدوارِ به دوباره رویش عضو . کار جالبی بود و اجرایِ فوق العاده‌ای داشت با کات‌هایِ پی در پی و تصاویر به هم ریخته ، شبیه فیلم‌هایِ گدار . منو یاد "خداحافظ زبانِ گدار" انداخت . این شعر اجرایِ تاثیرگذاری داره کار خیلی خوبیه . یک از بهترین‌هاته به نظرم . منِ متزلزل نمی‌تونم شعری به این شیکی بنویسم . خیلی خوب از ابژه‌های به ظاهر بی‌ربط ، ربطِ اروتیک گرفتی و عجز زبان رو به بهترین شکلش در آوردی. مرسی . شعری با قابلیت چند بار خوندن .

شعرِ سینمایی چیه؟
شعری که کات داره . شعری که فضاسازیِ سینمایی داره . که دوربین داره و شخصیت‌ها و اُبژه‌ها رو مد نظر قرار میده . شعری که تدوین داره . که صدا داره . که حرکت داره . این شعر سینماییه. از رو ترین مشخصه‌هایِ شعرِ امیر قاضی پور کات‌هایِ پی در پی و عوض کردنِ فضا و رنگه
■ پدرام محمدزاده . شاعر و منتقد

دو شعر تصویری و سینمایی
از امیر قاضی پور

✔️شعر- اول

پهنه‌ای از آب در بالا

ساعتِ خورشیدیِ بزرگ در پائینِ قاب

درخت آرایی . هیات‌هایِ انسانی

" سال گذشته در مارین باد " گاهن خشک

مجسمه به ذهن مُتبادر . یک اُپرا

گیاهان و لباسِ عروسی‌اش

خزه و صحنه یِ لُخت شدن اندامی که رها شدن

تاک / و تاک / و تاک

آن سویِ پیکرِ طبیعی
پهنه‌ای از آبِ دریا

صحنه یِ لُخت شدنِ اندامی که رها شدن

" سال گذشته در مارین باد " گاهن خشک

گیاهان و تورِ عروسی‌اش

مجسمه به ذهن مُتبادر . یک اُپرا

چه جور آب نباتی؟صدایِ درهم .

به من لذت می‌داد .از مرگم مثلِ قطب نمایِ آبی

جرقه‌هایِ آبی رنگِ سَرَم

✔️شعر- دوم
تکان می‌دهد و تو را در خود عوض می‌کند
وزن‌هایِ آب‌هایِ آزاد
روشنیِ آب ، مثالِ تُفی سفید
وَق زده به عطرش
تیغ‌ها که بر بسترِ ماسه‌هایِ این بدن می‌نشیند
یک دلفین نفس می‌زند، می‌بوسد
به نشانه استمنا،خودش را درونِ خودش
با حسِ لَزِج از آبیِ خلیج
مثلِ گوشت ولو شده
لَخ در آب‌هایِ آزاد
صابون، آبی می‌نوشد

از تنِ اوست
جانش را در فاصله می‌دید
شاخه یِ به هم پشت
طرحِ لبخند افتاده روی خاک

اگر شب‌هایِ آخر
نزدیک
نزدیک در میان سنگ‌هایِ پاره
- - -
امیر قاضی پور






خوانش شعرِ بالا
از پدرام محمدزاده

تصاویر بکرن . منظره‌ها چشم‌نواز. فجایع دور و سکوت بیابان دورافتاده می‌کنه شعرتو . شاعرشو. غیرقابل دسترسی. چه چیزی برای یک شاعر بهتر از خود؟ از دیگری به خود رسیدن. بعد پریدن و به کم قانع نشدن

کامل نباش

زیبایی با نقص و ایراد شکل می‌گیره /؟



■ در ستایشِ نقص و ایراد
پادکست صفحه اورسی

■ زیباییِ نقص .‌ یکبار پدرام محمدزاده مقاله‌ای در نقدِ شیوه شعرِ نوشتنِ من نوشت با عنوان: زیباییِ نقص

پاسخ به مسائل شخصی . حتا یک بوسه

پدرام محمدزاده نوشته بود : ارواحِ گوشتی



اعضایِ مانده به طورِ منظم
- برای همیشه
راه راه شدند
پنجره‌ی تمامِ خانه
شده‌ای از سن و سال رویِ آرایش
پاسخ به مسائلِ شخصی . حتا یک بوسه
عذرخواهی می‌کند
قالبِ نوشته
" اولین کسی که از خانه روی می‌گردانَد "
" چیزِ تازه‌ای مثلِ پُختنِ غذا "
- - -
امیر قاضی پور . صبح های شبانه روز




پیوست : در پی یک‌ مشاجره حالم بد بود . نوشته پدرام‌محمدزاده را خواندم . شفاف و زلال . برهم کُنش‌های من . چه کسی چه کسی را برپا می‌کند . هی ! اعلام می‌کنند موافق هرگز فراموش نمی‌شود!


■ یادداشت پدرام محمدزاده که حالمو خوب کرد :


ارواحِ گوشتی

با فراموشی به دنیا می‌آییم. برای تجربه‌ای جدید. همه یِ ما چند بار زندگی کرده‌اند. ارواح ما یا در واقع مجموعه‌ای از اخلاقیات و اعتقادات ما به اشکال مشابه در ملل و مکان‌ها و زمان‌ها و گاهن گونه‌های هوشمند مختلف در فضا_زمان_مکان زمینی و فرا زمینی وجود داشته‌اند. مطمئنن هر زیست اما تجربه‌ای به آن روح و آن مجموعه اعتقادات افزوده می‌کند که مفید است. نیرویی می‌دهد که زندگی می‌دهد به ایده‌های مختلف. ماها ایده‌های گوشتی متحرک هستیم با قوانین و درونیات و اصول و اعتقادات و ضد اعتقادات و ضد قوانین و بیرونیات و ضد اصول خودمان. این است که ما را می‌سازد و قلمرو و مرز ما را مشخص می‌کند و مغزمان است که این آگاهی و روح را درون خود حل می‌کند به فرا تر از بدن و گوشت و دیده‌ها و شنیده‌ها فکر می‌کند و می‌رسد. یعنی وقتی گوش داریم و بدن به فراتر از این‌ها فکر می‌کنیم و وقتی ارواح سرگردان هستیم به گوش و بدن و خوردن و حس یک کردن یک بوسه یا یک باد لای منافذ پوست فکر می‌کنیم!

شعر sweet از امیر قاضی پور

در روز، دیر آمده
یکسر، زانو
کوتوله‌ای بوده در گلو.
در برگ چون چراغی خاموش
درختانِ چشم خواب می‌مانند.
عصب‌هایشان کوچک
" نه فرزندی برای تو نیست "
برایِ عبور به بهترین شکل
از نور، زنده شوی با طنینِ صدا
ماه، رنگ پوست لیمو می‌گیرد
آسمان، زیر پا / راه راه
اعضایِ گل ها.
" درخت کاری را کرد "
از کار افتاده.
موهایش غرق در رویا
با زیور آلاتِ هیچ دهانی
هستم گُل‌ها را
شادمانم
متعلق به بی‌اعتنایی
" چپ و راست پُر از ماهی "




■ پدرام محمدزاده ( درباره شعر sweet): معیارِ خوب بودنِ شعر‌هایِ امیر قاضی پور ضد معیار بودنشونه.
تزلزل و خیال و انتزاع عجیب
عاشقِ این شعرم
انتزاع توش حرف اول و اخرو میزنه.


■ ریحانه نامدار (درباره شعر Sweet از امیر قاضی پور):
تئاتری است...انگار از پشت بلندگو چیزی را اعلام کنند.این آخری بخاطر ترکیب بعضی از واژه هایش مثل:رنگ پوست لیمو گرفتن ماه به جای مثلا ماه زرد یا ماه نقره‌ای حس سردی را که شاعر مدام اصرار به تلقین آن دارد پذیرفتنی کرده است...این خوب است...خیلی خوب...و این چپ و راست پُر از ماهی عالی است:لحن سرد و گزارش گونه‌ای که حواس را به سمت خودش جمع و تفریق می‌کند... و ...و...

نامه‌ای به شاعران نامه‌ای به پدرام محمدزاده ✔️


شفقت به اهلِ درختان
یک لیوان آب بر عاشق شدنِ ناخن‌ها
دو طرف خیابان روی خاک کمی سرما خورده‌ام
همزیستی اجرامِ آسمانی . بغل کردنِ دهان و پستان
صرف کردنِ قهوه بعد از هرس شدنِ جنگل‌ها در بدن‌های ...
پاره شدنِ لب‌ها
ایکبیری شدن لب‌ها
آه دم بازدم

رقاصه‌های شهوانی
روز : مُسَطَح شده

آن ابری که در لب‌های من در ارتفاع هایی که
میله گرد شده بود
آب بریزم در سیالات

از فقدان لب‌ها از محدودیت‌های گُنگ . از بشقاب‌هایی که هنوز بدنیا نیامدند
وحشی‌ترین ماهی رویِ زمینِ وحشی نیست . وحشی : مکرر چراغ‌ها را خاموش کنید
روح ‌الله زم : کلید off /on "موشی سیاه رنگ وسطِ کویر "
مساحتِ خواب . پریدخت . گریه کردن در آب . دهلیز برای ساختنِ شهر نو
نشانه رفتن رویِ بستر . پستان با آلت تو / دست‌هایِ راستِ اجاق‌ها
یک لیوان اقیانوس . لابيرنت : چقدر دوستتان دارم بعد از مُردن . قبل از پارگیِ لب ها


آذر ۱۳۹۹
امیر قاضی پور





خوانش شعرِ بالا
پدرام محمدزاده:

جا دارد نظرم در باب مکانیزم شعری امیر را باز هم پیوند کنم :

شعری شیدا که در هر لحظه ذهن شاعرش یاد چیزی می‌افته. در رئالیستی ترین حالت از ذهنیت هر آدم. آدمی هر چند ثانیه یک بار یاد یک تصویر یک چیز یا یک خیال می‌افتد و افکار مختلف در یک دقیقه در فضا مکان‌های مختلف از ذهنش می‌گذرد

همینطور تصاویر واقعی که می‌بیند هم ادغام می‌شوند با تصورات و تفکرات و توهمات و توقعات

لبه. شعری از امیر قاضی پور ✔️

استخوان‌ها دو حلقه از فلز
آن گونه که کفایت می‌کند
به زبان درآمده دو فلزِ داغ
اگر چشم بر هم بُگذارم / بر رویِ زمین راه رود
انگشتی غیرِ قابلِ تحمل
با چون دستهایی از کار افتاده
کوتاه ترین نگاه آدم در نگاهی بی‌انگشت
" اُردکی که از شیر خوردن بازمانده است "
رویاهایِ کف اتاق، در عصری که کتاب را سوزانده است





یادداشت پدرام محمدزاده بر شعر "لبه"

شکنجه
شکنجه
شکنجه
نعره نمی‌زند
چرا نعره نمی‌زند
شکنجه
شکنجه
اما او فکر می‌کند و چشم می‌بندد
به هرچه شکنجه
شکنجه
تا جایی پیش می‌رود که باید سوزاندش
کار دیگری نمی‌شود کرد
مثل کتاب می‌سوزد و کلماتی که درونش حفظ کرده بود دود می‌شود و به هوا می‌رود
شکنجه , تمام

عبور می‌کنیم؟
شعر امیر قاضی پور
و پیوست پدرام محمدزاده



امیر قاضی پور :
وقتی درخت با بی‌گانگی دست دراز می‌كند
تصاويری در حالِ عبور
گاهی مسيری كه يك نفر طی می‌كند می‌تواند ماكت حركتِ گروه بزرگتر از مردم باشد
اگر در فضایِ بسته كار كنم حق انتخاب ندارم
بازوهايم بيش از پيش زنانه شده است
بالشت‌های افتاده به سقف از بزرگ‌تر شدن سينه‌ها
از بزرگ تر شدن پُل‌ها، قايق‌ها و خاكريزها
يك شب زمستانی رودخانه برای حفاظت از مكان‌هایِ در حالِ ريزش
درخت باز شده است/ we are open /بالشت‌های افتاده به سقف
از بزرگ‌ تر شدنِ سينه‌ها
....................

پدرام محمدزاده :

آیا حرکت یا ایستادگی ؟
رفت و آمد را می دانی ؟
ماکت یکدیگر ؟ نه ابدا
شاید میان عبور ماندن است
آیا راه می روند درختان ایستاده ؟
راهی باز می‌کنند آیا ؟
آیا راه بندان است ؟
ماکت ؟
چه سوال‌هایی پیش رو ؟
قبل از هر چیزی
بیا این شعر را با هم بخوانیم :

دیروز را به امروز وصله کردند
چاقو از میان آن‌ها عبور کرده بود
بدنم فردا بود
در این جانشینی‌ها بود
که سوال پیش آمد :
عروسک حرف می‌زند یا دست ؟
طبیعی‌ تر است
که به ادامه بر گردیم
من داستانی برای گفتن ندارم

زیبایی نقص
نقدی بر شیوه شعر نوشتن امیر قاضی پور

گسست و فضاهای خالی
در شعرهای امیر قاضی پور
نوشته ای از پدرام محمدزاده

ما در اشعار قاضی پور با پرش های زمانی – مکانی رو به روییم . نه مثل رویایی که صرف پرش مکانی می کند ( و این مکان ها در یک دایره و محوطه محدودند و هیچ گونه وسعتی وجود ندارد زیرا که کلمات و نوع روایتی که در شعر پیش می گیرد وسعتی ندارد و محدود است ) .
و نه مثل باباچاهی که انفصال یک سطر از سطر قبل از خودش را با مکث کردن خودآگاهانه بیش از حد و صرف زمان ممکن می کند . طوری که اجازه می دهد روایتی که در بیرون شعر در جریان است پیشی بگیرد از سطری که حک شده و قابلیت حرکت ندارد .
پرش های زمانی و مکانی در شعر قاضی پور سبب نوعی گسست می شود فی مابین زمان ها و مکان های متفاوت و متعدد . اما همه این زمان ها و مکان ها در یک دنیا در حال رخ دادند و مساله مهم همین است . ما تنها با چینش های متفاوت این تجربیات از سر گذرانده مغز متفکر دنیای ( در اشعار قاضی پور تعداد بی شماری راوی حضور دارد که اجازه رشد و رخ نمایی و عرض اندام در جلوی چشمان مخاطب به آن ها داده نمی شود ) شعری امیر قاضی پور رو به روییم . در واقع وقتی بیننده یک خواب بیدار می شود تنها بخش هایی از آن و نه کل آن را در خاطرش دارد . مکانیزم نوشتن امیر قاضی پور مکانیزم خواب دیدن و بعد نوشتن در بیداری است و این مکانیزم به طور ذاتی از گسست فی مابین تصاویر و کلماتی که از سر گذارنده شده اند رخ می دهد . در واقع این گسست تنها در زمان بیداری است که شناسایی می شود و حضور می یابد نه در زمان خواب . فضاهای خالی که پر شده اند پیشتر ، حالا تنها غایبند و این غیاب آنهاست است که حضور شدید خود را اعلام می دارد .
اینگونه شعری امیر قاضی پور شعری ست که پایه اش از گسست تشکیل شده و این گسسته نویسی سبب شده ما نه با یک روایت درون شعری بلکه با یک فرا روایت طرف باشیم . فرا روایتی که کماکان در جهان شعری قاضی پور حضور دارد نه در بیرون از آن . اینگونه می شود بعد از خواندن چند اثر از شعر قاضی پور می توان شیوه نوشتنش را دسته بندی کرد و به زیبایی شناسی شخصی قاضی پور در چیدمان تصاویر و کلماتی که از سر گذرانده پی برد .
ساختمان هر سطر و فضاهای خالی فی مابین این ساختمان ها این موقعیت را برای خواننده به وجود می آورد که در گوشه و کنار جهان شعری قاضی پور پرسه بزند و هر چه را که می تواند ببیند . اما باز باید این نکته را یاد آور شوم که اعضای جهان شعری قاضی پور به شدت خسیس اند در نشان دادن همه چیز و در واقع این با حضور اولین عنصر خارجی ( مخاطب ) نمایان می شود . ابتدائا خود امیر قاضی پور مخاطب این جهان است . مخاطبی که سازنده این جهان هم هست . این طور نقش پر رنگ ناخودآگاه در نوشتن اشعار آشکار می شود . این پوشش نه پوشیده گویی سنتی و تصنعی ست و نه از ایجاز نشات می گیرد . بلکه پوششی ست که در اثر گسست حضور دارد . نه برای اینکه معنا به تعویق بی افتد نه برای اینکه تلاش کند از متن بودن دور شود بلکه این جهانی که قاضی پور می نویسد بر قاضی پور هم پوشیده است . اینگونه ما با نوعی از کشف و شهود و هستی شناسی جهان شخصی رو به رو هستیم که اتفاقا به شدت در ادبیات ایران یکه است . در اشعار امیر قاضی پور ضربه ای ( بیداری ) سبب شده به طور مثال یک پازل به هم بریزد و اجزای پازل از هم دور بی افتند و پخش و پلا و گم شوند و قاضی پور به مثابه کسی ست که با باقی مانده اجزای پازل می خواهد تصویر را و شکل را از دوباره بسازد . به همین دلیل مخاطب بعد از خواندن شعرهای امیر قاضی پور ارضا نمی شوند . زیرا که خود اثر هم هنوز ارضا نشده . هنوز چرخه و سیکلش تکمیل نشده . هنوز کامل به اجرا در نیامده . هنوز کار بسیار دارد .
این چیزی ست که من نامش را می گذارم زیبایی نقص !
مثالی برای روشن تر شدن مساله در زیر ، از یکی از اشعار قاضی پور می آورم :
تکان می دهد و تو را در خود عوض می کند
وزن های آب های آزاد
روشنی آب،مثال تفی سفید
وق زده به عطرش
تیغ ها که بر بستر ماسه های این بدن می نشیند
یک دلفین نفس می زند، می بوسد
به نشانه استمنا،خودش را درون خودش
با حس لزج از آبی خلیج
مثل گوشت ولو شده
لخ در آب های آزاد
صابون،آبی می نوشد
این شیوه نوشتن قاضی پور است . اینگونه گسسته نویسی و در واقع ناقص نویسی سبب می شود نتوان با تئوری های نقد جا افتاده به سراغ اثر رفت . نتوان با تئوری هایی که در حال دسته بندی همه چیزند و صفت گذاری بر هر چیزی اثر را توضیح داد . برای شیوه نوشتن شعر امیر قاضی پور ما نیازمند شیوه نقدی جدید هستیم و به نظرم این کاری ست که شاعر امروز باید انجام دهد . یعنی هر شاعر باید به دنبال گونه ای شعر باشد که برای آن نقد مخصوصش را بتوان تولید کرد.

در واقع شاید در نظر اول ما با سطرهایی رو به رو باشیم که در حال آشنایی زدایی اند اما هر چه بیشتر به کشف می پردازیم می بینیم هیچ کلمه و هیچ سطری در حال آشنایی زدایی از چیزی نیست بلکه پرش های زمان-مکانی سبب شده ما به جایگاه تک تک کلماتی که در سطر و در شعر حضور دارند مشکوک باشیم . علا رغم تلاش ما برای ایجاد ارتباط نشانگانی و تولید گونه ای از روایت در اثر ، ما کماکان نا موفق هستیم زیرا زمان و مکان در اثر ابدا قابل اعتماد نیستند و ما نمی دانیم کدام کلمه برای کدام زمان و مکان است .
به طور مثل در این سطر ها : تیغ ها که بر بستر ماسه های این بدن می نشیند / یک دلفین نفس می زند، می بوسد / به نشانه استمنا،خودش را درون خودش
ما نمی دانیم واژه تیغ واژه که واژه بستر واژه ماسه واژه دلفین واژه استمنا و خودش دقیقا از کجا گرفته شدند و اینجا نشانده شده اند . به همین دلیل این همنشینی کلمات کنار هم ابدا قابل اعتماد نیستند و به طور کل تنها می شود گفت سرابی از روایت برای هر کس شکل می گیرد . این هیچ ارتباطی به اشعار براهنی که همنشینی وزنی کلمات را خواستار بود ندارد . چون براهنی به شدت خود آگاهانه دست به خلق شعرهایی می زند که تنها ادای به هم ریختگی را در می آورند . براهنی در پشت تئوری اشعارش را پنهان می کند . تمام تلاشش را می کند اشعارش و منظور و محتوای اشعارش را توضیح دهد . و اینگونه می شود که دست خود را رو می کند . زیرا ناخودآگاه کمترین نقش را در نویسش براهنی ایفا کرده .
فضای خالی مهمترین مولفه شعر قاضی پور و همینطور مولفه مشترک بین تمامی کارهایش است . فضاهای خالی شعر قاضی پور از فراموشی نشات می گیرند . این فراموشی سبب گنگی مخاطب در بر خورد با اثر می شود . فرم هایی که قبلا مورد استفاده قرار گرفته اند در شعرهای قاضی پور جایی ندارند . زیرا که قاضی پور شاعر خیال است و خیال هر فرد شخصی ست.

#نقد_شعر
#نقد_شیوه_شعرنوشتن
#پدرام_محمدزاده
#شعرهای_امیر_قاضی_پور
#گسست #فضاهای_خالی
#واسازی