ننامیدنی؛ لحظه‌ حال و دائو‌  

زندگی ما باورنکردنی است، پوچ است. هر آنچه را که می‌جوییم با شرایط و پیامدهای وابسته به آن در تناقض است. چرا که ما خود یک تناقضیم، در عینِ مخلوق‌بودن خدا هستیم و بسی غیر از خداییم.


جملات بالا از سیمون وِی ( Simone Weil) در کتاب شاعرانه و عارفانه جاذبه و رحمت ( Gravity and Grace)با ترجمه بهزاد حسین‌زاده است‌.
گوستاو تیبون در پیوند با نوشته سیمون وِی آورده است: کسی که به دنبالِ خیرِ اصیل باشد دچارِ تناقض‌های حل ناشدنی می‌شود. تناقض معیارِ حقیقت است. برای مثال اگر فرزندان بسیار داشته باشی آن‌گاه اضافه جمعیت و جنگ پیش می‌آید. اگر شرایط مادی ملتی را بهبود دهی آن‌گاه این خطر هست که روح‌شان را تباه سازی؛ اگر خود را یکسره وقف کسی کنی آن‌گاه دیگر برایش وجود نخواهی داشت و غیره. ما از طریق رنج کشیدن از پوچی جهانی که در آن نیک و بد به هم درآمیخته‌اند به خیرِ ناب، که پادشاهی از این جهان نیست، دست می‌یابیم.

نکته: وحدت و توازنِ اضداد در دائو و دائو دِ جینگ در اینجا چه مفهومی دارد؟ پذیرش و تسلیمِ رهایی بخش و ناب از نوعِ دائو. آن رهاییِ ناب را دیده‌ای؟

امنیت از نگاهِ یک شاعر

‌امنیت از نیازهای اساسی روح است. معنای امنیت این است که روح انسان زیر فشار ترس و وحشت نباشد، مگر در نتیجۀ تقارن اتفاقی اوضاع و احوال و برای مدتی کوتاه و استثنائی. ترس و وحشت، که از حالات آشنای روح هستند، کمابیش دو زهر قاتلند، خواه ترس از بیکاری آن دو را پدید آورَد، خواه آزارِ پلیس، یا ظهور فاتحی بیگانه، یا تهاجم قریب‌الوقوع دشمن، یا هر مصیبت دیگری که خارج از حد تحمل انسان باشد.
اربابان رومی به شیوۀ مرسوم آن زمان تازیانه‌ای را در دالان عمارت در معرض دید بردگانشان قرار می‌دادند، چون می‌دانستند این منظره نوعی حالت دل‌مُردگی ایجاد می‌کند که لازمۀ بردگی است. درمقابل مصریان اعتقاد داشتند مرد دادگر کسی است که پس از مرگ بتواند بگوید: «هرگز هیچ انسانی را نترساندم.»

سیمون وِی ( Simone Weil)
ترجمهٔ بهزاد حسین‌زاده

اسراییل تجسم شر است
زیرا آنچه اسراییل می‌پرستید همانی بود که افلاطون آن را هیولا می‌نامید. برخلاف رُم ملحد، بت‌پرستیِ بنی‌اسراییل خدای قبیله یا خدای مقتدر یک ملت بود. این مفهوم سبب شد عبرانیان قوه‌ی تمیز بینِ خیر و شر را از دست بدهند. اسراییل، همانند رومیان، تنها توانِ تشخیص ارزش‌های جمعی را داشت: " بت عبرانیان از فلز یا چوب ساخته نشده بود، از نژاد و قوم ساخته شده بود... از آن رو خود را قوم برگزیده می‌دانستند، گوهر دین‌شان بت‌پرستی بود ".

سیمون وِی ( Simone Weil) برخی پیامبران، کتاب ایوب، مزامیر، و به ویژه غزل غزل‌ها، را ارج می‌نهد اما بر رای خود پا می‌فشارد.
اسرائیل آنچه آرزویش را داشتند قدرت بود و تنعم... شگفتی ندارد که چنین مردمی، به جهان خیر نرساندند.
اسرائیل سرتاسرِ کره خاکی را به تباهی کشانده است. اسرائیل: هیولایِ دین.

هر کس رنج می‌برد می‌کوشد رنج خود را منتقل کند تا از رنجِ خود بکاهد.

جمله بالا از " سیمون وِی " است. به زبانِ دائو به سیمون وِی پاسخ می‌دهم:
از رو رنج گران می‌بریم که ما را خودی است.
اگر ما را «خود» نباشد، رنج‌مان از چه باشد؟
اگر با جهان یگانه شویم
پس آن گاه جهان در ما باشد.
اگر جهان را دوست بداریم هم بدان‌گونه که خود را
پس آن گاه جهان فقط در خود ما باشد

از تنِ اوست
جانش را در فاصله می‌دید
شاخه یِ به هم پشت
طرحِ لبخند افتاده رویِ خاک

اگر شب‌هایِ آخر
با صدایِ نزدیک
نزدیک در میانِ سنگ‌هایِ پاره
- - -
امیر قاضی پور










سیمون ویِ عارف‌مسلک به دوستی در قاره‌ای دیگر نوشت «بیا به این فاصله عشق بورزیم، فاصله‌ای که به تمام‌وکمال در تاروپود دوستی تنیده، چراکه آن‌هایی که یکدیگر را دوست ندارند فاصله‌‌ای بین‌شان نیست.»




استفان مالارمه: تو با اثر [یا شعر] خویش اعلام خواهی کرد که جهان را در فاصله‌ای از خود نگه داشته‌ای



... چنانچه دو عاشق، با استفادۀ نامشروع ( Unlawful) از مهر ، خود را یک تن بینگارند ، دوستی این قدرتش را از دست می‌دهد؛ و در آن صورت آنچه در جریان است دوستی به معنای درست کلمه نخواهد بود. چنین اتحادی را حتی اگر میان زن و شوهر رخ دهد می‌توان اتحادی زناکارانه ( Adulterous Union) نامید. جایی که فاصله و احترام وجود نداشته باشد دوستی در کار نیست.
نفسِ لذت بردن از این که مانند محبوب بیندیشیم، یا حتی آرزوی چنین توافقی، پاکی و صداقتِ دوستی را خدشه‌دار می‌کند. این امری شایع است، در حالی که دوستیِ ناب امری نادر است.
□ بخشی از مقاله سیمون وِی با ترجمه بهزاد حسین‌زاده در کتاب قدرتِ کلمات

توهم همیشگی انقلاب‌ها این است که چنانکه قدرت به دست قربانیان قدرت، که از بی‌عدالتی‌های فعلی مبرا هستند، سپرده شود آن را عادلانه به کار خواهند برد. اما به استثناءِ انسان‌های کاملا مقدس، قربانیان درست به اندازۀ عذاب‌گرانشان آلودۀ قدرت می‌شوند. شری که در قبضۀ شمشیر هست به نوک آن نیز منتقل می‌شود. به همین دلیل قربانیانی که به این ترتیب به قدرت رسیده و سرمست تغییرند، به همان اندازه یا بیشتر از آن ، آسیب می‌رسانند و خیلی زود دوباره به همان جایی سقوط می‌کنند که پیشتر بودند.
سیمون وِی . شاعر و عارف فرانسوی در کتاب جاذبه و رحمت.
فارسی‌ی : بهزاد حسین‌زاده



■ یک شعر از امیر قاضی‌پور

عصرِ خلوت در زغالِ انقلاب
کِشتی شکستگان
و نیرنگ پایانِ پاهامان
غرقه در گوش است وقتی گوش اشتباه می‌کند

صبح‌ هایِ شبانه‌روز
من از وقتی مهمان دعوت کردم
روح به پهنایِ اندامش
و گوشِ خيلی خطرناكی روبرویِ آينه
نوزادگانِ نو برایِ دیدن
محوری با ردا
رقاصکی که فکر می‌کند خشکیِ بدن از سینه است

آويزه‌هایِ گيلاس، روح را تك و تنها نمی‌گُذارد

صنعتگران روحشان را طبل‌آسا از كيفيتِ گوششان بهتر می‌سازند
غلتیدن جز خیزشِ اقتدارش
کِشتی شکستگان
و نیرنگ پایانِ پاهامان
غرقه در گوش است وقتی گوش اشتباه می‌کند
خلوت در نگاهِ دنیا / هیبتِ برون
عصرِ خلوت در زغالِ انقلاب
تو چه گونه می‌توانستی ببينی چه لَزِج و چه قدر خوشمزه لميده است در نگاهِ پيله

"تجلیِ قدرت"
اربابانِ نامی به نامِ "حسِ تهی "

من از وقتی كه جلسه گذاشتم اشباع شدم

من از وقتی كه جلسه نمی‌گذارم خالی نمی‌شوم این جمله نگاتیو یا negative است

شاعری به نام سیمون وِی


کارگران به شعر بیشتر از نان احتیاج دارند. آنان نیاز دارند که زندگی‌شان یک شعر باشد . آنان به نوری از ابدیت نیاز دارند.

فقط دین می‌تواند سرچشمۀ چنین شعری باشد.

انقلاب، و نه دین ، افیون توده‌هاست‌ .
محرومیت از این شعر ، علت همۀ ناامید‌ی‌هاست‌.

بردگی یعنی کار بدون هیچ نوری از ابدیت، بدون شعر بدون دین.

هر شعری دربارۀ مردم که خستگی، و نیز گرسنگی و تشنگی ناشی از خستگی در آن تصویر نشده باشد فاقد اصالت است.



□ در حالِ خواندنِ کتابِ «جاذبه و رحمت » اثرِ سیمون وِی با ترجمه « بهزاد حسین‌زاده» از نشرِ نی هستم ‌.

تاملات معنوی و فلسفیِ سیمون وِی ، مثلِ یک شعرِ ناب است . خواندنِ کتابِ جاذبه و رحمت برای شاعران و علاقه‌مندان شعر واجب است .‌ همچنانکه که « ترس و لرز » از سورن کی‌یر کگور و « وضع بشر » از هانا آرنت یک شعرِ فلسفیِ دشوار است . شعر کردن و عرفان کردن از نوعِ سیمون وِی . چه کسی چه کسی را برپا می‌کند . الزامی ندارد مذهبی باشی تا سیمون وِی را بخوانی و با نظراتش موافق باشی . سیمون وِیی که در خانواده‌ای متولد شده که هیچ مذهب و عقیده‌‌ای بر او تحمیل نشده . سیمون وِی از طرفدارانِ آزادی بیان و اندیشه و قلم بدونِ هیچ محدودیتی است

اسرائیل نفرینی است بر دوش جهان مسیحیت . معنی اسرائیل قساوت، تفتیش عقاید، پاکسازی بدعت‌گذاران و کافران بود. معنی اسرائیل سرمایه‌داری بود ( و تا اندازه‌ای هنوز هم هست...) اسرائیل یعنی تمامیت‌خواهی، به خصوص [در مواجهه با] با بدترین دشمنانش .
● سیمون وِی . شاعر و الهی‌دان
از کتاب جاذبه و رحمت
فارسی‌ی بهزاد حسین‌زاده


یک علت وارد نشدنِ سیمون وِی به کلیسا و آستانه‌نشین خواندنش ، یهودی دانستن کلیسا از منظر سیمون وِی است .

فیلم زانوی عهد
ساخته نداو لاپید
فیلمسازِ اسرائیلی در فیلمش می‌گوید :
اسرائیل را با فریاد ازم بیرون کن



سیمون وِی ( عارف مسیحی) : جهان به اندازه کافی از پیدایش کشورهای جدید لطمه دیده. چرا باید یهودیان به فلسطین مهاجرت کنند و چرا باید به شمار ملت‌ها یکی دیگر افزود؟

کلیسا از آغاز ناپاک شد و همچنان ناپاک ماند .‌ مسیح کامل بود . ولی کلیسا به جرائم و جنایات فراوانی آلوده است ‌.
● سیمون وِی . عارف و شاعرِ مسیحی

□ بی‌خود نیست سیمون وِی را فیلسوفِ آستانه‌نشین می‌خوانند. کسی که وارد کلیسا نمی‌شود. سیمون وِی در کتاب " نامه به یک کشیش " ، که در ایران هم به فارسی ترجمه شده، دلایلش را بر ناپاکیِ کلیسا اقامه کرده است . بقول سیمون وِی : ای کلیسا! ای توتالیتر!

■ مارتین اسکورسیزی بجایِ فیلم ساختن درباره جنایت‌های کلیسا مثلِ گور دسته‌جمعی کشف شده در کانادا و انواع جرائم و فسادهای جنسی ، اخلاقی و اقتصادی کلیسا به دیدارِ پاپ رفت . با وجود مخالفت کلیسا با ضدبشریِ اعدام و کارهای مثبتِ پاپ قبلی ( پاپ ژان پل دوم) ، مثلِ عذرخواهی بابت دادگاه‌های تفتیش عقاید ، کلیسا و ولایت نامشروع پاپ، هنوز بابت جنایات دیگر کلیسا، عذرخواهی نکردند. و جلوی فسادهای جنسیِ کلیسا را از بابتِ ریاضت نگرفتند. پاپ به اسکورسیزی گفته: به ما اجازه بدهید عیسی مسیح را در سینما ببینیم. اذعان به قدرتِ سینما.

فیلمسازی بنام " نانی مورتی"، در فیلم " ما یک پاپ داریم " ، سیستمِ واتیکان و انتخاب پاپ را به درستی به سُخره می‌گیرد . و ولایتِ نامشروعِ پاپ را رد می‌کند.

روز کارگر
زندگی هر روزه‌ی کارگران کارخانه با ذلت و خفت آمیخته نیست؟ آنطور که سیمون وِی شاعر و فیلسوف می‌گفت.
آیا نباید به مناسبات خفت‌بار کارگری پایان داد/؟

گفته‌اند که سیمون وِی هیچگاه به‌درستی ندانست که کارگر بودن به چه معناست، ندانست ستم‌دیدن، عاری شدن از صفات انسانی، بی‌ارج شدن در جامعه ، و به شدت نیازمند کار بودن یعنی چه؛ اینها را نمی‌دانست زیرا همانی ماند که همواره بود- بورژوا! در جایگاه یک معلم فلسفه می‌خواست درد کارگران را با بدنش لمس کند .

■ تجربه‌ی نُه ماه کار " سیمون وی " در کارخانه او را در عالم تهیدستان غوطه‌ور کرد و برای همه عمر نشانش را در او نهاد .
سیمون وی در نامه‌ای در شرح احوال خودش، درباره اثرات کار در کارخانه تامل می‌کند .

از نامه سیمون وِی : این تماس با محنت ، جوانی‌ام را بر باد داده بود ... خوب می‌دانستم که محنت در جهان بسیار است؛ به آن وسواس پیدا کرده بودم، اما هرگز آن را در طی مدت زمانی طولانی نچشیده بودم . ولی در کارخانه... محنت دیگران به درون جسم و جانم راه یافت ... آن جا تمام مدت داغ بردگی می‌خوردم، مثل نشانی که رومیان با آهن سرخ گداخته بر ذلیل‌ترین بردگانشان می‌گذاشتند. از آن پس همیشه خود را برده دیده‌ام . - فارسی ی هومن پناهنده

■ مسئله اصلی رنج جسمانی نبود . احساس خفت بود . اگر تمامی یک قشر از جمعیت جامعه‌ای مدام و هر روز با بیزاری شدید، کار کند ، آن جامعه ثبات نمی‌بیند و تلقی اعضای این قشر درباره‌ی زندگی، از این احساس بیزاری رنگ می‌پذیرد. - سیمون وِی

دو نوع تخیل
تخیل در دو فیلم بلوند و امیلی

خیال و تخیل در فیلم بلوند جنبه مخرب داره. در حالیکه در زندگی‌نامه " مریلین مونرو " ، سندی از ارتباط جنسیِ همزمان با دو نفر ، در دست نیست ، تخیلِ داستان‌نویس " خانم جویس کرول اوتس " با ادعایِ فمینیستی، چهره مونرو را تخریب می‌کنه . مقایسه کنید تخیل را در فیلم امیلی درباره امیلی برونته خالق " بلندی‌های بادگیر " . در فیلم امیلی، با تخیلِ فیلم‌ساز، جنبه عاشقانه‌ی زندگیِ امیلی برونته ، تصویر می‌شه. یک نمودِ آزادی‌خواهانه در روابط عاشقانه در فیلم " Emily " هست . دو نوع تخیل داریم . گویا مریلین مونرو بازمانده‌ای نداره که از سازندگانِ فیلم بی‌ارزش Blonde بابت دروغگویی شکایت کنند‌

سیمون وی ( شاعر و فیلسوف) : بزرگترین مددکارِ اخلاق، تخیل است، چون ما فقط با تخیل می‌توانیم خود را جای دیگر انسان‌ها بگذاریم و شرایط بد آنها را درک کنیم.

شرک و مسیحیت با هم هستند

سیمون وِی ( شاعر و الهی دان ) : تا وقتی که این توهم باقی است که بین ، به اصطلاح شرک و مسیحیت شکافی هست مسیحیت تجسم نخواهد یافت ...


نکته : تمدنِ کشورهای مسیحی ، مستقیمن از جهان کُفر ، گرفته شده است . میلیون‌ها مسیحی بدون اینکه مسیحی باشند، درونِ مسیحیت هستند و خانواده آنها را مسیحی می‌داند بدون اینکه اعمالِ دینی مسیحی را انجام دهند . از حضور به غیاب و بالعکس.

این من باید محو شود


آنچه ما باید از خود سلب کنیم ، نیروی دم زدن از " من " است . این من باید محو شود ، باید "وا-آفریده " شود .‌ این که ما مرکز عالمیم و بود و نبود هر چیز دیگر وابسته به هدف‌های ما ، خوشی‌های ما و رنج ماست نگاه نادرستی است . کنار نهادن این نگاه خود نوعی مُردن است ، " بنیادی‌تر از مرگ جسم" ، اما مرگی که در پی‌اش قیامت می‌شود؛ ولی ما در حالت اعراض از دنیا این را تشخیص نمی‌دهیم که قیامت به پا شده است
□ سیمون وِی . شاعر و فیلسوف
فارسی‌ی هومن پناهنده

آن‌که بودن به ما می‌بخشد در ما این را می‌پسندد که پذیرای نبودن شویم :《 و آن هستی‌ای را که به ما می‌دهد مدام از ما طلب می‌کند. 》

دیدن و نگریستن است که ما را نجات می‌دهد و رستگار می‌سازد، نه خوردن

فیلسوف گرسنگی و بی‌اشتهایی
« سیمون وِی »

سیمون وِی می‌گوید:
ما کاملاً می‌دانیم که آن نیکی که در حال حاضر داریم، به‌صورت ثروت، قدرت، اعتبار و منزلت، دوستان، عشق کسانی که دوست‌شان داریم، آسایش کسانی که دوست‌شان داریم، و غیره، کفایت نمی‌کند؛ اما فکر می‌کنیم روزی که کمی بیشتر نصیب‌مان بشود راضی خواهیم شد. از این رو به این نکته پی می‌بریم که داریم به خودمان دروغ می‌گوییم. اگر واقعاً لحظه‌ای تأمل کنیم، می‌دانیم که کاذب است... کافی است تصور کنیم که همه‌ی امیال ما ارضا شده باشد؛ بعد از مدتی باز ناراضی می‌شویم. چیزهای دیگری می‌خواهیم اما چون نمی‌دانیم چه می‌خواهیم احساس بدبختی می‌کنیم.
کاری که همه می‌توانند بکنند این است که توجه خود را به این حقیقت معطوف کنند.

از کتاب «سه آستانه‌نشین»
دایا جینیس الن
ترجمه‌ی رضا رضایی