ننامیدنی؛ لحظه‌ حال و دائو‌  

یک خبر خوب سینمایی. فیلم ‍« غریبه و مه» شاه‌کارِ بهرام بیضائی که توسط مارتین اسکورسیزی ترمیم شده، سرانجام برای دانلود در فضای Net قرار گرفت. فیلم را دانلود کردم. چه کیفیت صدا و تصویرِ عالی شده « غریبه و مه». برای چند دهه نسخه بی کیفیت این فیلم را می‌دیدیم.
این فیلم با مشارکت بنیاد فیلم مارتین اسکورسیزی ( Martin Scorsese) و سینماتک بولونیا ترمیم و مرمت شد. « غریبه و مه» ( The Stranger and the Fog)، بعد از فیلم «رگبار» ، دومین فیلمی‌ست که اسکورسیزی برای بیضائی ترمیم می‌کند. اسکورسیزی، فیلم « شطرنج باد» ساخته غیرمتعارف و اصلن دیده نشده محمدرضا اصلانی را نیز ترمیم و مرمت کرده است. سینمادوست واقعی در مقام عمل مارتین اسکورسیزی‌ه.

یک فیلم استاندارد جاسوسی. فیلم کیف سیاه (Black Bag) به کارگردانی استیون سودربرگ. بینِ دوست داشتن و نداشتن این فیلم.جاسوس‌های وطن پرست انگلیسی!
استاندارد نامیدن یک فیلم برای من از فحش بدتره. همان چیزهایی که از یک فیلم خوب جاسوسی انتظار دارید! یعنی همان تصاویر همان فیلمنامه همان شخصیت‌پردازی همان کشش همان تعلیق و... همان استاندارد!
همه چیز خوب! چیده شده است!




مشخصات فیلم: Black Bag
کارگردان: Steven Soderbergh استیون سودربرگ
بازی‌گران : Michael Fassbender, Gustaf Skarsgård, Cate Blanchett, Tom Burke, Marisa Abela, Regé-Jean Page, Naomie Harris, Kae Alexander, Pierce Brosnan
محصول کشور : ایالات متحده آمریکا خلاصه داستان: وقتی یک مامور اطلاعاتی به نام "کاترین وودهاوس" مظنون به خیانت به ملت می‌شود، همسرش "جرج وودهاوس" که او هم یک مامور اطلاعاتی است با آزمونی سخت روبرو می‌شود، او در مواجهه با این اتهام، بین وفاداری به همسرش و تعهد به کشور دچار تردید می‌شود و ...

درگذشت دیوید لینچ
و سریال-فیلم Twin Peaks :
ما فقط رویا و رویا و رویا داریم

■ و اگر سینما ساخته نشده تا رویاها و هر آنچه را که در زندگی آگاهانه شبیه به رویاهاست ترجمه کند، پس اصلن سینمایی وجود ندارد. - آنتونن آرتو

■ استفان دُلُرم: توئین پیکس، که به اتفاق آرا بر صدر فهرست ده فیلم برتر سالِ ما نشست، مهم‌ترین اتفاق این دهه است. و چه‌بسا جای فصل‌های اولیه توئین پیکس و مالهالند درایو را هم در قلب‌ها بگیرد. حاصل جدّوجهد فراانسانیِ دیوید لینچ «یک فیلمِ» هجده ساعته است، به‌گفته‌ی خودش، یک فیلم تکّه‌تکّه شده در اجزای مختلف که ظاهر یک سریالِ چندین قسمته را به خود می‌گیرد. فارغ از سریال یا فیلم بودنش، جهشی که توئین پیکس سبب می‌شود می‌تواند این باشد که سالن خانه را تبدیل کند به سالن سینما، که ما را پرتاب کند به فضای سکوت، و این‌که دخمه‌ای دور ما حفر کند. حتی با دیدنش روی لپ‌تاپ هم بمب اتمیِ قسمت هشتم همه چیز را به درون خود می‌کشد.

■ دیوید لینچ: دلم می‌خواهد وقتی فیلمی را می‌بینم شاهد یک رویا باشم. مثلن "هشت و نیم" یا بقیه فیلم‌ها ( لولیتای کوبریک ، سان‌ست بولوار بیلی وایلدر ، ساعت گرگ و میش برگمان ) را می‌بینم باعث می‌شود تا یک ماه در رویا فرو روم. چیزی انتزاعی در آن‌ها وجود دارد که روحم را مضطرب می‌کند. چیزی میان خطوط وجود دارد که فیلم می‌تواند با زبان خودش بگوید... زبانی که می‌تواند چیزهایی را بگوید که به کلام در نمی‌آید.

هیچ چیز از زندگی نمی‌دانم مگر از طریق سینما

سال ۲۰۲۴، در حالِ اتمام است.‌ بهترین فیلم‌ها شاید عنوانِ مناسبی نباشد. لیست من از فیلم‌هایی که در سال ۲۰۲۴ دوست داشتم‌ و دارم. فیلم‌هایی که مثلِ دو فیلم‌ِ "هونگ سانگ سو "، چندبار می‌توانم این آثار را ببینم. اگر سینما هنر است، فیلم‌ها را بیش از یک‌بار می‌توان دید. دانه‌یِ انجیر معابد را فقط به جهت سیاسی و نگاهِ زن-آزادی‌خواهانه‌اش در لیستم نگذاشتم. دانه‌ی انجیر معابد به لحاظ سینماتوگرافی واجد ارزش است. سینماحقیقت است دانه‌ی انجیر معابد.

این فیلم‌ها :
۱. دانه‌ی انجیر معابد/ The Seed of the Sacred ساخته محمد رسول‌اف
۲. من این جا نیستم / It's Not Me ساخته Carax
۳‌. کیک محبوب من/ My Favorite Cake ساخته بهتاش صناعی‌ها و مریم مقدم
۴. سه دختر او / His Three Daughter ساخته Jacobs
۵.شیطان وجود ندارد/ Evil Does Not Exist ساخته Hamaguchi
۶.نیازهای یک مسافر / A Traveler’s Needs ساخته هونگ‌ سانگ سو
۷.در کنار رود / By The Strem ساخته هونگ‌ سانگ سو
۸.منطقه مورد علاقه / The Zone of Interest ساخته Glazer
۹. فیلم My Old Ass
۱۰. گنجشک در دودکش/ The Sparrow in the Chimney ساخته ریمون زورکر

و ...جانور / The Beast ساخته برتران بونلو

هر روز باید یک فیلم خوب دید. ‌مشکل بشر از اونجا ناشی میشه که حتا یک نفر هم نمی‌تونه در آسایش و آرامش در یک اتاق زندگی کنه؛ چه برسه به سه خواهر. اما وقتی "دائو دِ جینگ" درست کار کنه، خانه پُر از نور و آرامش میشه. سه تا بازیِ عالی از سه زن بازی‌گرِ فیلم سه دختر او (His Three Daughter )، ساخته‌ی Azazel Jacobs. فیلم " سه دختر او " چقدر زنده و واقعی‌ست. نفس به نفسِ بازیگرها ، انگار در ردیف اول تئاتر در حال دیدن هستم. جا داره فیلم سه دختر او بخاطر موضوعش در جمع خانواده و دوستان دیده بشه. روی این فیلم، جمع یک خانواده و دوستان، گفتگو کنند. زندگی تکرار است. تو این نمایشی که از تکرارها داریم، تجدید نظر اتفاق میفته. و این فهمیدنِ مفهومِ تکرار و تجدید نظر، مهمه.


خلاصه داستانِ فیلم :سه خواهر در آپارتمانی در نیویورک گرد هم می‌آیند تا از پدر بیمارشان مراقبت کنند و سعی می‌کنند رابطه‌شان را با یکدیگر اصلاح کنند....

دیدنِ یک سریالِ عالی به نام ایرما وپ ( Irma Vep) ، ساخته "اولیویه آسایاس" که قبلن شاهکارِ " ابرهای سیلس ماریا " را از او دیده‌ام. در این سریالِ هشت قسمتی، با بازیگرانی روبرو هستیم که زندگیِ شخصی‌شان را جلویِ دوربین، به تصویر می‌کشند؛ در کنارِ تصویرِ خیالی‌‌که در بازسازیِ یک اثرِ خون‌آشامیِ صامت دارند.‌ ارزشگذاری به هنر با استفاده از بازآفرینیِ یک اثرِ صامت دورانِ کلاسیک که بدان مرتب استناد می‌شود. وقتی در لحظاتِ صامت، بجایِ شنیدنِ دیالو‌گ‌ها، فیلم را می‌بینیم. تاکید خوبیه که سینما هنرِ تصویریه. "ایرما وپ" به شخصیت‌هایش اجازه می‌دهد در فضایی رها و آزاد خودشان را به بهترین نحو بروز دهند. تمامِ داستان‌ها از قبل‌ گفته شده، نوعِ نگاهِ کارگردان و فیلمنامه‌نویس، سریال را از یکسری داستان‌هایِ آبکی و سطحی ارتقا داده، به درونِ شخصیت‌ها می‌برد. شخصیت‌هایی که بدونِ سانسور تصویر می‌شوند؛ با تمام نفسانیتی که دارند. اونم در سریالی که ماجرایِ بازآفرینیِ یک فیلم، موضوعِ سریال است. در واقع تم اصلی ایرما وپ، عشق به سینماست. جادویی که سینما دارد. هر روز باید یک سریال خوب دید. ‌بازیگرِ سوئدی ، خانم Alicia Vikander از خوب‌های بازیگری است که در این سریال، از دقایقِ اول تا آخر، بازیِ او را دنبال کردم. جادو ، فراواقعیت و واقعیت در سینما در سریالِ ایرما وپ خوب تصویر شده است. از همه مهم‌تر متافیزیکی که سینما دارد. سریال ایرما وپ محصولِ کمپانیِ خلاق A24 در پیوند با شبکه کاملن سینمایی HBO است .

از وقتی با نظرات اکهارت تُله ( نویسنده کتاب‌های تاثیرگذارِ زمینی نو، نیروی حال و سکون سخن می‌گوید) آشنا شدم، ردپایِ سکون و سکوت در آثارِ ادبی و هنری برای من مهم بوده و هست‌. چیزِ غریبی نیست.

فقط نوعِ نگاه هر اثر فرق دارد. حتا می‌توان یک Top10 سینمایی از سکوت و سکون داشت. فیلم‌هایی که با سکوت و سکون دوست دارم :

۱. در صدر فیلم‌ها ، فیلم شانتال آکرمن فیلم «من تو او مرد او زن» قرار دارد. خلاقیت فیلمساز در سکون و سکون ، مثال زدنی‌ست.

۲. از فیلم‌های سینمای ایران، فیلم «چشمه» اثر آربی اُوانسیان را هیچ جور نمیشه نادیده گرفت. سازمان دادنِ سکوت با صفحات سفید در سینماتوگرافی که در تمام اجزای فیلم هست

۳. فیلم ماشین مرا بران ( Drive My Car) از هاماگوچی فیلمساز ژاپنی. بله! نشسته‌‌ای بر معبرِ سکوت

۴. فیلم در شهر سیلویا ( In The City Of Sylvia) دیالوگ اندکی دارد. در جلسه سینماشعر گفتم که این فیلم را حتا میشه فیلم صامت نامید. سکوت و سکون هم ضمن سروصداهای فیلم که کاملن موسیقی می‌شوند، وجود دارد. یک سینماگرافِ زیبا و مدرن

۵. تو فیلم پُردیالوگ «دختران چلسی» از اندی وارهول، بیست دقیقه سکوت هست

۶. از «هاماگوچی» یک فیلم دیگر بنام «شیطان وجود ندارد» را میشه مثال زد

۷. از سینمای ایران ، فیلم کمتر دیده شده‌ی «تابور» ساخته وحید وکیلی‌فر که در جشنواره‌های جهانی تحسین شده و در گروه هنر و تجربه اکران شده را میشه به لیست افزود

۸. از فیلمسازِ خلاقِ فلسطینی «الیا سلیمان» فیلم این جا می‌توانست بهشت باشد ( It Must Be Heaven) که سکون و سکوت را خوب تصویر کرده است

۹. فیلم سکوت و فریاد ساخته میکلوش یانچو

۱۰. فیلم روزهای عالی ( Perfect Days) ساخته ویم وندرس . سکوت و سکونِ تصویر شده در این فیلم با نظرات اکهارت تُله کاملن همسو است

۱۱.‌ با اغماض فیلم Daddio ساخته کریستی هال ( Christy Hall) . هرچند یک فیلم متوسط است

از سر نشستم برای بار سوم یا چهارم فیلم «قَصَبه»، ساخته‌یِ نوری بیلگه جیلان را دیدم. بجایِ دیدنِ فیلم‌ها، آنها را متاسفانه می‌خوانیم. دیدنِ فیلم «قصبه» (Kasaba)، اثبات این قضیه است که فیلم‌ها را باید دید نه خواند!...فیلم‌نامه مهم است.‌ اما جنبه دیداری و عکاسی فیلم «قَصَبه» را کاملن می‌پسندم. بعد از دیدنِ فیلم رفتم شهرکتاب راه‌آهن نزدیک خونمون، فیلم‌نامه «قَصَبه» را خریدم. ‌فیلمنامه‌ای که نشر مرکز به زیبایی چاپ کرده . هم جنبه عکاسی فیلم و هم‌ فیلم‌نامه عالی «قَصَبه» را با دیالوگ‌های ساده و ظریفش دوست دارم.
از مقاله «سارینا ماسوکور» در ضمیمه فیلم‌نامه برای درک و فهم فیلم استفاده کردم. با عنوان: آلبوم زندگی هر روزه . عکاسی در فیلم‌های نوری بیلگه جیلان.

فیلم «قَصَبه» رفت جزو فیلم‌های محبوبم. کنارِ فیلم‌های «دختر و عنکبوت» ، «گربه کوچک عجیب» و ...«در شهر سیلویا» . فیلم‌هایی که باهاشون پیوند و نزدیکی دارم.‌ درام‌هایِ امورِ روزمره.

هیچ چیز از زندگی نمی‌دانم مگر از طریقِ سینما

■ آخرِ سالِ میلادی، لیست‌هایِ بهترین فیلم‌هایِ سینمایِ جهان از نگاهِ منتقدان و مجلات سینمایی در حالِ انتشار است . همیشه حسرت می‌خورم چرا در شعرِ ایران، منتخبِ بهترین آثار را نداریم . اتفاقِ شعری در حد چاپ چند کتاب بدونِ سانسور به شیوه الکترونیکی را البته داشتیم؛ که قابل توجه است . هر اثرِ هنری و سینمایی در بالاترین سطحِ خود، در نهایت می‌تواند شعر نامیده شود . خوبیِ دنیای سینما، در این است که با دیدنِ هر فیلم، حداقل چند نقد و ریویو و گفتگو می‌خوانیم و می‌بینیم . به همراه امیر وزین، در جلسه سینماشعر، رویِ برخی فیلم‌ها گفتگوی انتقادی داشتیم که در کانال تلگرام شعر بی پایان( @vasazi) منتشر شده است . َ


■ منتخب فیلم‌ها - آثاری که در سال ۲۰۲۳ ، دوست داشتم و دارم :
۱. روزهای عالی ( Perfect Days ) از ویم وندرس
۲.فیلم Enys Men ، به کارگردانی Mark Jenkin
۳. نمایش ( showing up) ساخته کلی رایکارد
۴. زندگی‌های گذشته ( Past Lives ) اثر سلین‌ سونگ
۵. بلوط پیر ( The Old Oak) ساخته کن لوچ
۶. آناتومی یک سقوط ( Anatomy of Fall) اثر ژوستین تریه
۷. حریم ( Sanctuary) ساخته زکوری ویگن
۸. باربی( Barbie) به کارگردانی گرتا گرویگ
۹. استروید سیتی ( Asteroid City) ساخته وس اندرسون
۱۰ . نبودن ساخته علی مصفا
۱۱. فیلم " هستی خدا جونم؟منم مارگارت " ( Are You There God? Its Me Margaret ) به کارگردانی کِلی فرِمون کریگ
۱۲. جنگل پرتقال به کارگردانی آرمان خوانساریان


نکته : پایانِ سال میلادی است . تا پایانِ سال خورشیدی خودمان، فیلم‌های بیشتری دیده‌ام که به لیست اضافه می‌شود. چطور می‌شود، از سکوت و سکون، فضای خالی و نیروی حالِ فیلم Perfect Days ساخته ویم وندرس گذشت و انرا ندید؟ شعر-فیلمی که عرفان کردن را در سینما تصویر کرد .گرترود استاین در جایی می‌گوید: "قدردانی از سکوت به قدر کافی برای همه نیست. " . اما در انتخاب‌هایِ من سه فیلم-شعر ، قدردانی از سکوت را به نحو احسن دارند . فیلم "نمایش" ( showing up) از شاعرِ سکوت خانم کلی رایکارد، فیلم Enys Men و فیلم "روزهای عالی " از وندرس که سکوت‌های طولانی دارد . پنج فیلم از لیست بالا را کارگردانانِ زن ساخته‌اند. بدونِ اینکه انتخاب‌ها از روی جنسیت باشد.

نامنتظر بودن
بجای منتظر بودن
غیرحضور به جای حضور
بله! دیدنِ آینه‌وار خود در پرده سینما
در فیلم «جنگل پرتقال»


بعد از چندسال رفتم سینما چارسو ، برای دیدنِ فیلم «جنگل پرتقال» ساخته‌ی آرمان خوانساریان . از فیلم خوشم اومد. اما چی میشد بدونِ حجاب اجباری ساخته میشد . اینکه فیلمسازی از یک اُرگان دولتی مثلِ فارابی پول گرفته و فیلم خوب و غیرحکومتی، محبوب سینمایی‌نویس‌ها ساخته دست مریزاد داره. تو قسمت پارتی جوانان در فیلم جنگل پرتقال، پسر و دختر ، کلاه خلبانی گذاشته بودند. احتمالن برای رد کردن سانسور و حجاب اجباری .
ریویو زیر از "محراب توکلی" را الان در دنیای تصویر خواندم. با نکاتش موافقم 👇




در مدح و مذمت نوستالژی/ یادداشتی درباره «جنگل پرتقال» ساخته آرمان خوانساریان

نوشته: محراب توکلی

کندوکاو یک اثر از منظر مولف، ساختارگرایی و الخ می‌تواند مخاطب را به اثر نزدیک کند. چشم‌انداز وسیع‌تری از یک فیلم به بیننده بدهد و رشته‌ای ارتباطی میان او و جهان اثر ایجاد کند. اما این رشته همیشه از جنس تفکر و تعقل نیست. گاهی پای حس و ادراک به میان می‌آید. ادراکی سینه‌فیلی. ادراکی که تعریف خاص و مشخصی ندارد. در بعضی موارد از جنس غم است، در بعضی دیگر از جنس شادی..
در این راستا، فیلم «جنگل پرتقال» را ورا‌ی روایت و تصویر می‌توان از دریچه‌ای دیگر نیز تماشا کرد.‌ تا به قراردادهای نانوشته میان مخاطب و فیلم رسید. به نوعی حال و هوا -و یا موود سینمایی- که در هر اثر به شکلی متفاوت ایجاد می‌شود.
«جنگل پرتقال» درام خود را در مدح و مذمت نوستالژی بنا می‌کند. بنایی که ایده اولیه‌اش از دل خاطرات محبوس و خاک‌ خورده در دفترچه زمان می‌آید. خاطراتی که همانند هنر در طول زمان دچار تحریف و خدشه نمی‌شوند. عشق‌بازی کاراکترها با زمان به شکلی ناخودآگاه ترفندی است که عنصر همذات‌پنداری را به بار می‌آورد و همذات‌پنداری در ساختارهای فیلم‌نامه‌نویسی معلول لذت است.
قصه فیلم «جنگل پرتقال» درباره معلم بد اخلاقی به نام علی بهاریان است برای حفظ شغل خود در تهران باید مدارک خود را تکمیل کند. او کارشناسی‌‌اش را از دانشگاه تنکابن گرفته. بنابراین علی بهاریان ملقب به سهراب بهاریان علی‌رغم میل باطنی‌اش به تنکابن می‌رود. مواجهه او با سرگذشتی که در این شهر داشته شبیه به یک اهرم یا یک محرکه‌ عمل کرده و اخلاق و رفتار معلم بد‌عنق را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این حین عشقی قدیمی از زیر خاکستر گُر می‌گیرد و بهاریان را دامن‌گیر می‌گیرد.

«جنگل پرتقال» یادآور چندین و چند عاشقانه هالیوودی در دهه نود میلادی است. رمانس‌هایی که در کش و قوس زمان و تلاطم روزگار، حلاوتی فراموش ناشدنی به یادگار می‌گذاشتند؛ از زوج دوست‌داشتنی تام هنکس و مگ رایان در «بی‌خواب در سیاتل» و «تو یک پیام داری» گرفته تا «تلخی‌های واقعیت»، «پیش از طلوع»، «ده چیز تو که من ازشون بدم میاد»، «شهر فرشتگان» و جک نیکلسون در فیلم «بهتر از این نمی‌شه»، البته می‌توان از «وقتی هری، سالی را ملاقات کرد» هم یاد کرد. تمام این آثار بر عشقی متمرکزند که در ابتدای امر برای مخاطب سخت و مشکل به نظر می‌رسد. چرا که شخصیت‌ها با یکدیگر فاصله دارند. گاهی از لحاظ زمانی و مکانی گاهی هم هیچ منطق درستی در کار نیست اما سرنوشت و تقدیر آن‌ها را از یکدیگر جدا کرده است.
جمله آثار نام‌برده چنین چالش‌هایی دارند. اغلب آن‌ها کاراکتر عاشق و معشوق با یکدیگر سر عناد دارند. دشمن هستند. تنفر زیادی نسبت به هم دارند. به همین سبب مخاطب رابطه میان دو کاراکتر را در یک فیلم رمانتیک ناکام می‌بیند. در صورتی که ناکامی در عشق انسان‌ را به بلوغ می‌رساند، بلوغ باعث خودشناسی می‌شود‌. و خودشناسی، عشق عمیق‌تری به بار می‌آورد.
با رسیدن به اوج منحنی قصه و وداع سهراب و مریم میزانسنِ ایستا در اختیار شخصیت‌ها قرار می‌گیرد. در این موقعیت باید به حضور مخاطبی که لحظه را دریافته نیز اشاره کرد. به قول راجر کاردینال در چنین مواقعی بیننده به شکلی آینه‌وار خود را در پرده نقره‌ای می‌بیند. او در این لحظه به ادراکی از خود می‌رسد. به نوعی از خودشناسی. در واقع مخاطب با کاراکتر اصلی همراه شده و هم‌پای او خودش را درمی‌یابد. فیلم «جنگل پرتقال» نیز به همین ترتیب بستری را برای علی بهاریان و مخاطب فیلم فراهم می‌کند تا عشق و خودشناسی در یک مرزبندی «نا»مشخص شکوفا شوند!

سینمای ایران به " سیدنی لومت" نیاز دارد برای افشاگریِ فساد و تبعیض و بی‌عدالتی. از سایت دیجی موویز فیلم " حکم " ( The Verdict) از سیدنی لومت را با بازی عالی پُل نیومن دیدم . امثالِ مسعود کیمیایی که فیلم‌های حکومتی و ارشادی " سلطان، ضیافت و قاتل اهلی" را ساخته، برای یاد گرفتنِ فیلمسازی یک دوره فیلم‌های سیدنی لومت فقید را با دقت ببینند. واقعن تاثیرگذار می‌تواند باشد

احضارِ تاریخ
خوانش مدرن‌ از شاهنامه
شعرخوانی
یکسان‌ دانستن‌ِ زندگی‌و‌ تئاتر
شعر / زمان / مکان / کشورها / ویرانگی سازندگی /مرزهای‌ِ شخصیت‌ها
در فیلم : سیاوش در تخت جمشید
نوشته و کار : فریدون رهنما


بارگذاریِ مجدد!
هر روز باید یک فیلم خوب دید
فیلم «سیاوش در تخت جمشید»

کارگردان: فریدون رهنما

محصول ۱۳۴۶ خورشیدی

خلاصه فیلم: دو تیره در جنگند. سیاوش می‌کوشد که جنگ، پایان یابد. جنگی که مانع می‌شود مردمان خودشان باشند. اما اطرافیان سیاوش آرام نمی‌نشینند و با دسیسه‌ها و دروغ‌ها کار را به یک خونریزی مجدد می‌کشانند...



هر خونی خونِ سیاوش است
از خونِ سیاوش تا گیاهِ سیاوش
فیلمی که برای درکش حداقل باید سه چهار بار آنرا به دقت دید
دانلود فیلم سیاوش در تخت‌جمشید در کانال تلگرام شعر بی پایان :
https://t.me/vasazi/4564

تو فراتر از ذهنِ خودت هستی

روانشناسی مثلِ دیدنِ دل و روده یک آدمه. انگار تو اتاقِ عمل بی‌جهت به تشریحِ اعضایِ بدن بپردازی. خوبی فیلم آناتومی یک سقوط (Anatomy Of Fall ) که برنده نخلِ طلای کن شده، این است که بیش از قبل، کثیف بودنِ روانشناسی را طیِ یک فیلم دوساعته و نیمه اثبات میکنه . روان‌شناسی مثلِ پورنوگرافی است؛ با این تفاوت که از ناحیه ذهن و روان عملِ لُخت شدن را انجام میده . طی دیدنِ فیلم " آناتومی یک سقوط " به کارگردانی خانم " ژوستین تریه" ( Justine Triet ) مدام بیان میشه: منظور از این، آن است؟ یا این نیست؟ بقول اکهارت تُله : تو فراتر از ذهنِ خودت هستی. ورایِ اون تصویرِ ذهنی که روانشناسی ارائه میده . روانشناسی فقط مطب دکتر نیست . در تجزیه و تحلیل روزانه همدیگر ما انسانها به غلط در حالِ ذهنیت گرایی هستیم. مدام هم قضاوتِ اشتباه می‌کنیم . نه فیلمهای مستهجن و پورنوگرافی، سکس را تصویر می‌کنند؛ و نه روانشناسی و ذهنیت گراییِ صرف ، ما را درست تصویر می‌کنند . بخوانید عملِ چرخاندنِ ذهن!

بدونِ خود مساله‌ای وجود ندارد

دو فیلم باربی ( Barbie) ساخته‌ی گرتا گرویگ و حریم ( Sanctuary) نوشته مایکل بلومبرگ و به کارگردانیِ ‌Zachary Wigon ، موضوع گفتگوی جلسه شانزدهم سینماشعر است . لطفن فایل صوتی جلسه را گوش کنید. فیلم حریم و باربی با هم پیوند دارند.

گفتگوی امیر وزین
و امیر قاضی پور در کانال تلگرام شعر بی پایان قابل شنیدن است :
https://t.me/vasazi/4536

هر روز باید یک فیلم خوب دید
دیدنِ فیلم : Past Lives
کارگردان : سلین سانگ

یکی از بهترین فیلمهای همین سال ۲۰۲۳. حس‌آمیزی عالی داره این عاشقانه کُره‌ای از محصولاتِ A24 . جان کاساوتیسِ فیلمساز، احساس را بالاتر از هر چیز در هنر و سینما می‌دانست . مصداقش فیلم Last lives می‌تونه باشه .
لطفن " رمانتیک نشو " ، استراتژی خوبیه که فیلم Last lives دارد . این رمانتیک نشدن در عینِ عاطفه و احساس در فیلم، نقطه ضعف نیست . اغلب درباره علایق خودم درباره هنر و ادبیات به دوستانم‌ می‌گم : لطفن رمانتیکش نکن .
خواندن ریویو زیر از " دنیای تصویر " ، شما را تعقیب می‌کند فیلم " زندگی‌های گذشته " ( Past Lives) را ببینید.


▪️نمایشنامه نویس سلین سانگ متولد کره جنوبی است که تقریبا حدود دوازده سالگی به خارج از شهر تورنتو مهاجرت کرد. بعدها نمایش نامه نویسی در دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک خواند. شهری که اکنون همراه همسر آمریکایی و رمان‌نویس خود زندگی می‌کند. نخستین تجربه کارگردانی سلین سانگ، زندگی‌های گذشته، از نگاه منتقدان متعددی یکی از بهترین فیلم‌های سال 2023 است. سانگ زندگی شخصی خود را دستمایه قرار می‌دهد تا درامی رمانتیک با موضوع سرنوشت، افسوس، تعهد و اگرهایی بسازد که ما را دنبال می‌کند. فیلم یکی از بهترین آثار به نمایش درآمده در جشنواره ساندنس بود.
🔹دو دوست به نام نورا و هه سونگ تلاش می کنند دوباره یکدیگر را بشناسند در حالی که سال‌ها پیش در دوران مدرسه دوستان نزدیکی بودند، و حالا احساساتی دوباره در آنها شکل می‌گیرد. فیلم تداعی کننده فیلم پیش از غروب ساخته ریچارد لینک‌لیتر و منهتن ساخته وودی آلن یا حتی برخورد کوتاه ساخته دیوید لین است. گفته می‌شود که سلین سانگ نسبت به ژست‌ها و رفتارهای رمانتیک دافعه دارد که دقیقا یکی از نقاط ضعف فیلم می‌تواند همین مورد باشد و یکی از قواعد هالیوود است.
🔹«زندگی‌های گذشته» اجرای ساده‌ای دارد اما با ایده‌‌هایی بازی می‌کند که ماهیت عشق است و به خاطراتی چنگ می‌زند که توانایی تاثیر در زندگی حال شخصیت‌های اصلی را دارد. «زندگی‌های گذشته»بیشتر درباره اگرها و درباره پذیرش انتخاب ها و یاد دادن به خودمان است که از لحظه زندگی لذت ببریم و به این موضوع نچسبیم که زندگی می‌توانست چطور باشد.

چه کسی چه کسی را برپا می‌کند؟
زن یا مرد؟
فیلم جدید No Hard Feelings ، می‌تونست جمله گرترود استاین را تصویر کنه : " مردان نمی‌توانند بشمارند، آنها نمی‌دانند دو و دو میشه چهار اگر زن‌ها به آنها نگویند " . اما فیلم بیشتر تبدیل به یک زنگ تفریح برای دلربایی و جاذبه جنیفر لارنس شده . فیلمی که از همان اول معلومه چه اتفاقی می‌افته . تو فیلم‌ها و عالم واقع، اگر مردانِ میانسال دنبالِ دخترانِ تین‌ایجر بیفتند ، همیشه بدرستی اعتراض میشه . اما اگر جنیفر لارنس سی و چند ساله مامور شود پسرِ تین‌ایجری که نصف سن او را دارد ، آگاه به مسائلِ بزرگسالان بکند البته هیچ اشکالی ندارد . چه کسی چه کسی را برپا می‌کند!

فریدون رهنما یک تیکه عسل بود . او هیچ وقت گناه نکرد
فریدون رهنما به روایت بهرام اردبیلی



رهنما هم رئیس من بود، هم پدر من بود، هم همه چیز من بود. او آدم محشری بود.روح بزرگی داشت.می‌توان درباره یِ او بگویم که او هیچ وقت در زندگی‌اش گناهی نکرده بود. یک تیکه بود.یک تیکه عسل بود...او زیاد هم توی ایران نبود. خودش که اوایل به فرانسه رفته بود به عشق سینما رفته بود، بعد شروع کرد به شعر نوشتن، که فقط مداد و کاغذ نیاز دارد.کم کم والری و الوار را ترجمه کرد...او بی گناه بود...بی گناه نه، آره او هیچ وقت گناه نکرد. توی فرانسه با بزرگان آن کشور آشنا می‌شود و به سینماتک فرانسه راه می‌یابد.در برگشتن به ایران، تنها جایی هم که می‌توانست کار کند - و همه می‌رفتند آن جا تا کار کنند- اداره یِ تلویزیون بود.او رئیس قسمت پژوهش تلویزیون بود و ما پژوهشگران جوانی بودیم که برای او پروژه می‌ساختیم و حقوق می‌گرفتیم.
به نقل از : " کتاب بهرام اردبیلی"
گفت و جوی داریوش کیارس
نشر رشدیه، ۱۳۹۵

تو دنیایی که همه در حالِ اطلاعات دادن هستند، کارگردانی هست که در فیلمش Showing Up دنبالِ اطلاعات دادن نیست . و این فوق‌العادست.

بازی‌هایی که دوست دارم:
بازیِ میشل ویلیامز در Showing Up .

انتهایِ فیلم ، قدم زدن آنتو‌نیونی‌وارِ دو زن در فیلمِ نمایش ( Showing Up) امیدبخشه


شاعرِ سکوت
لقبِ خوبیه برای کلی رایکارد
کارگردان فیلم Showing Up
از طرفِ نهال قربانی

سیاست فرهنگی پاشنه آشیل همه دولت‌های تاریخ
✍ امید معلم . مدیر مجله دنیای تصویر

طی قرون گذشته به ما ثابت شده است که هر حکومتی در تلاش برای دخالت بر فرهنگ عمومی مردم ایران بوده، نه تنها نتوانسته تاثیرگذار باشد بلکه این دخالت تبدیل به پاشنه آشیل آن شده است! حال برای همه ما این نکته بسیار عجیب است که آیا مسئولان از چنین موضوعی آگاه نیستند؟ یا اینکه مانند فردی لج‌باز حاضر نیستند حقیقت را پذیرش کنند؟! تصویر ما از لج‌بازی یک حاکمیت چگونه می‌تواند باشد؟ اگر به شکلی عمیق به قضیه نگاه کنید متوجه خواهید شد که تنها بازنده ماجرا خود قدرت حاکم خواهد بود! از ابتدای انقلاب تا امروز صداوسیما قصد داشت همواره واقعیت جامعه را متفاوت نشان دهد تا شاید بتواند گروه‌های اقلیت متحجر در کشور را آرام کند .در ادامه و با رفتن آدم‌هایی مثل مدیری و عطاران، تلویزیون آن‌قدر از فضای واقعی جامعه فاصله گرفت که حتی همان گروه اقلیت هم حاضر به تماشای آن نشدند. در نتیجه این دستگاه عریض و طویلِ مصرف‌کننده‌ی پول نفت‌ کشور، تبدیل به بی‌خاصیت‌ترین رسانه‌ای شد که کارش دلداری دادن به مسئولان خوش‌خیال است. مسئولانی که در مغز خود هنوز تصور می‌کنند که فرهنگ فرمایشی است! برای اینکه متوجه بشویم سیاست فرهنگی دستوری چگونه جامعه را تغییر داده است، کافی است یک مثال خیلی ساده بزنیم. در دهه ۶۰ نیروی انتظامی به دنبال مبارزه با پدیده‌ای به اسم «مانتو» بود و تلویزیون در تلاش برای تبلیغ گسترده چادر سیاه (نه چادرهای سفیدی که مادربزرگ‌های ما می پوشیدند!) به وسیله نشان دادن شخصیت‌های نیکوکاری بود که فقط چادر مشکی سر می‌کردند. در دهه ۷۰ دولت با پذیرش این نکته که با مانتو مشکلی ندارد خودش را در شکست سیاست فرهنگی دستوری به آن راه زد و به سراغ مبارزه با مانتوهای کوتاه رفت! در دهه ۸۰ دولت متوجه شد مبارزه با مانتو کوتاه فایده ندارد و گشت ارشاد مبارزه خود را با جوراب شلواری و مانتو چسبان ادامه داد! در دهه ۹۰ دولت تلاش می‌کرد به مردم بگوید خانوم‌ها هرچه دوست دارند بپوشید، فقط لباس جلو باز نباشد...؛ در نهایت، آقایان مسئول بفرمایید امروز در چه نقطه تاریخی ایستاده‌اید؟ چند روز پیش در کنسرت یک خواننده بسیار مطرح بودم که متوجه شدم چراغ‌های کنسرت خاموش است. علت را که جویا شدم گفتند مسئولان فرموده‌اند چراغ‌ها را خاموش کنید تا تعداد بالای بی‌حجاب‌ها مشخص نشود. سئوال اصلی اینجاست که برای چه کسی معلوم نشود؟! همان گروه اقلیتی که هر روز صداوسیما را دنبال می‌کند و به خودشان امیدواری می‌دهند هنوز دوران فرهنگ دستوری تمام نشده است؟! پیش‌بینی پیچ تاریخی بعدی خیلی ساده خواهد بود... .


■ یادداشت بالا از امید معلم در شماره تیرماه ۱۴۰۲ مجله دنیای تصویر منتشر شده است . علاوه بر مجله، در سایت دنیای تصویر نیز قرار گرفته است

در سینما و هنر ، به افراد و جریاناتِ حمایتگر نیاز داریم . یکی از آنها کمپانی A24 است که طی ده سال اخیر به ساخت و پخشِ فیلم‌هایِ غیرمتعارف و خاص پرداخته . فیلم‌هایِ غیرمتعارفی که مخاطبانی جهانی پیدا کردند ؛ بدونِ اینکه مثلِ فیلم‌های هالیوودی خشونتِ نمایش داشته باشند و فقط دنبال صرفه اقتصادی باشند . مرورِ فیلم‌های محبوبم از کمپانی A24 در شماره تیرماه ۱۴۰۲ مجله دنیای تصویر، وجد و شادی داره . یک دهه سینمای واقعن متفاوت از A24 . چی می‌شد کمپانی A24 رویِ کارهایِ فیلم‌سازهایِ ایرانی از جریانِ آلترناتیو هم سرمایه‌گذاری می‌کرد . کمپانی که کارگردان را در مرحله ساخت، برای پیاده کردنِ ایده‌هاش ، آزاد می‌گذاره .




□ یک لیست از فیلم‌هایی که طی یک دهه اخیر از A24 دیدم و دوست دارم :

بدون ترتیب!
۱ . داستان یک شبح ( A Ghost Story ) . دیوید لاوری
۲. حیات والا ( High Life) . کلر دنی
۳ . شوالیه سبز ( The Green Knight) . دیوید لاوری
۴ . زنان قرن بیستم ( 20th century Women ) . مایک میلز
۵ . کلاس هشتم ( Eight Grade ) با درخشش و بازی السی فیشر
۶. زیرِ پوست ( Under The Skin) . جاناتان گلیزر
۷. اکنون خارق‌العاده ( Spectacular Now)
۸ .بره ( Lamb)
۹. یادگاری ( Souvenir) . جوانا هاگ
۱۰ . اتاق ( Room) . لنی آبراهامسون
۱۱. فانوس دریایی ( The Lighthouse)‌ . رابرت اگرز
۱۲. لیدی برد ( Lady Bird) . گرتا گرویگ
۱۳ . افترسان ( Aftersun) . شارلوت ولز
۱۴ . زیر سیلور لیک ( Under The Silver Lake ) . رابرت میچل
۱۵ . وداع ( Farwell) . لولو وانگ
۱۶ . مارسل صدف کشف به پا ( Marcel The Schell With Shoes On)
۱۷ . فیلم Showing Up . کلی رایکارد
۱۸ . نهنگ ( The Whale ) . درن آرنوفسکی
۱۹‌. در جستجوی یَنگ ( After Yang) . کوگونادا

آخرِ سال ، یک لیست از فیلم‌هایی که دوست دارم . بهترین فیلم‌ها عنوان خوبی نیست . فیلم‌هایِ تاثیرگذارِ سال ۱۴۰۱ یا ۲۰۲۲ عنوانِ بهتری است . وسط انقلابات و تحولات "زن زندگی آزادی " که کمتر می‌شد فیلم دید. ‌برای منی که‌ بدونِ تصویر نمی‌توانم زندگی کنم‌.

بدون ترتیب اما به ترتیب
انتخاب‌های من :
۱. درون( Inside) . بو برنهام
۲. برادران لیلا. سعید روستایی
۳. افترسان( Aftersun). شارلوت ولز
۴. تصمیم به رفتن( Decision To Leave) . پارک چان ووک
۵. مثلث غم ( Triangle Of Sadness) . روبن اوستلوند
۶. پرستار خوب ( The Good Nurse). توبیاس لیندهلم
۷. همه چیز همه جا در آن واحد ( Everything Everywhere All At Once) . دنیل کوآن و دنیل شاینرت . مشترکن معروف به دنیلز
۸. حرف‌های زنانه( Women Talking) . سارا پُلی
۹. نهنگ( The Whale) . درن آرنوفسکی
۱۰. آمستردام( Amsterdam) . دیوید اُ راسل
۱۱. امیلی( Emily) . فرانسیس اوکانر
۱۲. جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند ( Where The Crawdads Sing)

۱۳.مارسل صدف کفش به‌پا ( Marcel The Schell With Shoes On ) . دین فلیشر
۱۴ . تار ( Tar) . تاد هینز
۱۵.اشباح اینیشرین ( The Banshees Of Insherin)
۱۶. ستارگان در ظهر (Stars at Noon). کلر دنی
۱۷ . جنایات آینده ( Crimes Of The Future) . دیوید کراننبرگ

□ فیلم‌های ناامید کننده ۱۴۰۱ . کم‌ارزش و بی‌ارزش‌ها‌:
۱. بلوند ( Blonde ) . اندرو دامینیک
۲. فیلم توخالی: بابیلون( Babylon). دیمین شزل
۳.انسانیت و بخشندگی شخصیت الناز شاکردوست در فیلم " تی‌تی" سبب نمی‌شود فیلم " تی‌تی" ، جزو فیلم‌های ناامید کننده نباشد . فیلمی که بعد از منسوخ شدن فیلم‌های معناگرا در سینمای ایران، دوباره همان فیلم‌ها را با رنگ و لعاب مثلن معنوی! تصویر می‌کند


نکته: فیلم " عنکبوت مقدس " ساخته‌ی علی عباسی در کجای لیست قرار می‌گیرد؟ فیلمی که مناسبات کثیف و چرک ما را در ایران ، تصویر کرد. از معدود فیلم‌های ایرانی ساخته خارج از کشور، که به کم و کیف اثر اهمیت داده . خجالت کشیدن ما ایرانی‌ها بعد از دیدن فیلم " عنکبوت مقدس " نشانه تاثیرگذاری‌ست. روزی که این مناسبات را در ایران نداشته باشیم

زندگیِ شاعر از تعارض با کُلِ هستی آغاز می‌شود. سورن کی‌یر کگور
⬜
هیچ چیز از زندگی نمی‌دانم مگر از طریقِ سینما . گُدار
⬜
نبوغِ شاعر در به یادآوری‌ست